W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i społecznej, organizacje stają się coraz bardziej odpowiedzialne za swój wpływ na środowisko oraz społeczeństwo, w którym funkcjonują. Raportowanie ESG (Environmental, Social, Governance) zyskuje na znaczeniu jako narzędzie oceny w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Przepisy dotyczące ESG wprowadzane na poziomie międzynarodowym i krajowym nie tylko stają się bardziej złożone, ale również wymagają od firm większej przejrzystości i odpowiedzialności. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym jest strategia ESG, skąd pochodzi i jak przygotować swoją organizację na zmieniające się regulacje.
Czym jest raportowanie ESG?
Raportowanie zrównoważonego rozwoju to proces ujawniania danych i informacji dotyczących trzech kluczowych obszarów działalności firmy:
- Środowiskowego (Environmental) – tu kryterium jest wpływ organizacji na środowisko, w tym zużycie zasobów, emisję gazów cieplarnianych, ochronę bioróżnorodności i zarządzanie odpadami.
- Społecznego (Social) – odnoszącego się do relacji firmy z pracownikami, klientami, dostawcami oraz szerzej – społecznościami lokalnymi. Ważne są tu prawa człowieka, warunki pracy, różnorodność, równość i odpowiedzialność społeczna.
- Ładu korporacyjnego (Governance) – związanego z zasadami zarządzania firmą, przejrzystością decyzji zarządu, przeciwdziałaniem korupcji oraz zarządzaniem ryzykiem.
Firmy dostarczają interesariuszom – inwestorom, klientom, regulatorom – rzetelne dane na temat swojego wpływu na kluczowe kwestie zgodne ze standardami zrównoważonego rozwoju. Wzrost znaczenia ESG związany jest z globalnym trendem zrównoważonego rozwoju, który kładzie nacisk na odpowiedzialność podmiotów za ich działania zarówno w kontekście środowiskowym, jak i społecznym.
Skąd wywodzi się ESG?
Pierwsze kroki w kierunku zrównoważonego rozwoju zostały postawione przez Organizację Narodów Zjednoczonych w latach 80., kiedy to opublikowano raport Brundtland. Był to punkt wyjścia do rozważań na temat długoterminowego wpływu działalności człowieka na środowisko i społeczeństwo. Jednak to w ciągu ostatniej dekady nastąpił prawdziwy rozwój w obszarze raportowania ESG. Analizy przeprowadzone przez World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) pokazują, że liczba przepisów ESG wzrosła o 155% w ciągu 10 lat po 2011 roku, a obecnie istnieje ponad 2400 regulacji związanych z ESG w ponad 80 jurysdykcjach na całym świecie.
Dyrektywa CSRD
Europejskie standardy raportowania zrównoważonego rozwoju różnią się w zależności od kraju, co sprawia, że firmy muszą dostosować się do lokalnych przepisów i standardów. Rok 2024 przyniesie kluczowe zmiany, szczególnie w Unii Europejskiej, gdzie zacznie obowiązywać dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Zastąpi ona wcześniejszą dyrektywę NFRD (Non-financial Reporting Directive) i obejmie znacznie szerszy zakres firm – zarówno pod względem wielkości, jak i obszarów działalności. CSRD wymusi na firmach bardziej szczegółowe raportowanie ich działań w kontekście ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i zarządzania.
CSRD nie tylko zwiększa zakres raportowania, ale wprowadza nowe wskaźniki, takie jak:
- Podwójna materialność – organizacje będą musiały oceniać zarówno swój wpływ na środowisko i społeczeństwo, jak i wpływ zrównoważonego rozwoju na swoją działalność biznesową.
- Due diligence w zakresie łańcucha dostaw – zgodnie z dyrektywą CSRD firmy będą zobowiązane do dokładniejszego monitorowania swoich dostawców i działań zewnętrznych partnerów, co sprawia, że regulacje CSRD mogą obejmować nawet firmy spoza UE, jeśli znajdują się w łańcuchu wartości europejskich przedsiębiorstw.
Kogo dotyczy obowiązek raportowania ESG?
Środowisko regulacyjne ESG jest dynamiczne i różni się w zależności od regionu. Obecnie raportowanie ESG jest obowiązkowe głównie dla dużych firm zatrudniających powyżej 500 pracowników (jak w przypadku dyrektywy NFRD w UE). Jednakże coraz częściej również małe i średnie przedsiębiorstwa są naciskane przez inwestorów i interesariuszy na większą przejrzystość, co może prowadzić do rozszerzenia wymogów raportowania na średnie i małe przedsiębiorstwa w przyszłości.
Branże, które w pierwszej kolejności podlegają tym regulacjom, to przede wszystkim sektory związane z finansami, budownictwem, motoryzacją, wydobyciem surowców oraz energetyką. W Kanadzie, od 2024 roku, instytucje finansowe będą zobowiązane do raportowania zgodnie z wytycznymi TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures). W Stanach Zjednoczonych, Chinach czy Kanadzie regulacje są na etapie wdrażania, ale presja społeczna oraz rynkowa wymusza na firmach dobrowolne działania w zakresie ESG.
Zrównoważony rozwój – ujednolicenie standardów.
Z powodu różnorodności lokalnych przepisów, organizacje międzynarodowe, takie jak TCFD, GRI (Global Reporting Initiative) czy ISSB (International Sustainability Standards Board), opracowały globalne ramy i standardy raportowania ESG. W 2023 roku opublikowano standardy IFRS S1 i S2, które mają na celu ujednolicenie raportowania dotyczącego ryzyk związanych ze zrównoważonym rozwojem i zmianami klimatycznymi. IFRS S1 koncentruje się na ryzykach i szansach związanych ze zrównoważonym rozwojem, natomiast IFRS S2 dotyczy strategii, zarządzania ryzykiem oraz celów klimatycznych.
Jak przygotować swoją firmę na zmiany związane z raportowaniem ESG?
Przygotowanie organizacji na nadchodzące wymogi raportowania ESG wymaga wdrożenia strategii, która umożliwi nie tylko spełnienie obecnych wymagań, ale także elastyczne reagowanie na przyszłe zmiany w regulacjach. Kluczowe będzie zintegrowanie procesów gromadzenia danych dotyczących środowiska, społeczności i zarządzania, takich jak:
- Emisja zanieczyszczeń
- Zużycie zasobów naturalnych (woda, energia)
- Bioróżnorodność i ochrona ekosystemów
- Odpady i gospodarka o obiegu zamkniętym
Firmy będą musiały również inwestować w narzędzia, które automatyzują proces raportowania i pozwalają na dokładne śledzenie postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
Raport ESG – wsparcie w zakresie narzędzi
Narzędzia takie jak platforma Prophix mogą odegrać kluczową rolę w procesie raportowania ESG. Dzięki integracji danych z różnych systemów (zarówno chmurowych, jak i lokalnych), automatyzacji przepływu danych oraz zaawansowanej analityce, firmy mogą efektywnie monitorować swoje postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Narzędzia te umożliwiają również modelowanie różnych scenariuszy, co pomaga firmom lepiej przygotować się na przyszłe zmiany regulacyjne.
Podsumowanie
Raportowanie ESG staje się kluczowym elementem prowadzenia nowoczesnego biznesu. Firmy muszą być gotowe na nieustanne dostosowywanie się do zmieniających się regulacji, a także na rosnące oczekiwania inwestorów i interesariuszy. Inwestycja w odpowiednie narzędzia do raportowania ESG oraz opracowanie kompleksowej strategii zrównoważonego rozwoju pozwoli firmom nie tylko spełnić wymogi regulacyjne, ale również budować zaufanie, wzmacniać relacje z interesariuszami oraz przyczyniać się do ochrony środowiska i poprawy jakości życia społeczności.
